Polecenia systemowe commands w Unix/Linux
W tym miejscu chciałbym przedstawić większość potrzebnych poleceń używanych w systemie Linux. Polecenia są pogrupowane tematycznie, więc szukanie odpowiednich poleceń nie powinno przysporzyć większych problemów. Ponad tabelami są tytuły, które informują o tym, jakie operacje (z grubsza) są wykonywane za pomocą podanych w tabeli poleceń.
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| cd | Podstawowe polecenia | Zmiana katalogu |
| cp | Podstawowe polecenia | Kopiowanie plików i katalogów |
| dd (n/a) | Podstawowe polecenia | Przekształć i skopiuj plik |
| install (n/a) | Podstawowe polecenia | Kopiuj plik i ustaw atrybuty |
| mv | Podstawowe polecenia | Przenieś (zmień nazwę) plik lub katalog |
| rm | Podstawowe polecenia | Usuń plik lub katalog |
| shred | Podstawowe polecenia | Usuń plik lub katalog w bezpieczniejszy sposób |
| ls | Wyświetlanie zawartości folderu | Wyświetl zawartość folderu |
| cat | Wyświetlanie zawartości pliku | Połącz pliki i wyświetl zawartość na standardowe wyjście |
| tac | Wyświetlanie zawartości pliku | Połącz pliki i wyświetl zawartość na standardowe wyjście w odwróconej kolejności |
| nl | Wyświetlanie zawartości pliku | Wyświetl zawartość pliku wraz z ponumerowanymi wierszami |
| od (n/a) | Wyświetlanie zawartości pliku | Wyświetl zawartość pliku w jednym z kilku formatów liczbowych |
| base64 | Wyświetlanie zawartości pliku | Przekształć dane do drukowalnej postaci |
| fmt (n/a) | Formatowanie zawartości pliku | Program formatujący tekst |
| pr (n/a) | Formatowanie zawartości pliku | Przekształć tekst do drukowania |
| fold | Formatowanie zawartości pliku | Zawijaj linię, aby dopasować do określonej długości |
| head | Wyświetl część zawartości pliku | Wyświetl początkową część pliku |
| tail | Wyświetl część zawartości pliku | Wyświetl końcową część pliku |
| split | Wyświetl część zawartości pliku | Rozdziel plik na kawałki |
| csplit | Wyświetl część zawartości pliku | Rozdziel plik na kawałki |
| grep (n/a) | Przetwarzanie tekstu | Wyświetlanie tekstu pasującego do wzorca |
| wc | Podsumowanie plików | Wyświetl nową linię, słowo i ilość bajtów dla każdego pliku |
| sum | Podsumowanie plików | Wyświetl sumę kontrolną |
| cksum (n/a) | Podsumowanie plików | Wyświetl sumę kontrolną CRC |
| md5sum (n/a) | Podsumowanie plików | Wyświetl lub sprawdź sumę kontrolną MD5 |
| sha1sum (n/a) | Podsumowanie plików | Wyświetl lub sprawdź sumę kontrolną SHA – 1 |
| sha2 (n/a) | Podsumowanie plików | Wyświetl lub sprawdź sumę kontrolną SHA – 2 |
| sort (n/a) | Operacje na plikach | Sortuj linie plików tekstowych |
| shuf (n/a) | Operacje na plikach | Mieszaj linie plików tekstowych |
| uniq (n/a) | Operacje na plikach | Zgłoś lub pomiń powtarzające się linie |
| comm (n/a) | Operacje na plikach | Porównaj dwa pliki linia po linii |
| ptx (n/a) | Operacje na plikach | Wyświetl indeks zawartości pliku |
| tsort (n/a) | Operacje na plikach | Wykonaj topologiczne sortowanie |
| test | Operacje na plikach | Sprawdź typy plików i porównaj wartości |
| cut (n/a) | Operacje na strukturze danych w jednej linii | Wytnij część z każdej linii z pliku |
| paste (n/a) | Operacje na strukturze danych w jednej linii | Połącz linie z pliku |
| join (n/a) | Operacje na strukturze danych w jednej linii | Połącz linie dwóch plików w jedną strukturę |
| tr | Operacje na znakach | Przetłumacz, albo usuń znaki |
| expand (n/a) | Operacje na znakach | Zamień tabulacje na spacje |
| unexpand (n/a) | Operacje na znakach | Zamień spacje na tabulacje |
| link (n/a) | Specjalne typy plików | Utwórz twarde dowiązanie (skrót) |
| ln (n/a) | Specjalne typy plików | Utwórz dowiązanie (skrót) |
| mkdir | Specjalne typy plików | Utwórz katalog |
| mkfifo (n/a) | Specjalne typy plików | Utwórz FIFO |
| mknod (n/a) | Specjalne typy plików | Utwórz blok lub znak specjalny plików |
| readlink (n/a) | Specjalne typy plików | Wyświetl na co wskazuje dowiązanie |
| rmdir | Specjalne typy plików | Usuń pusty katalog |
| unlink (n/a) | Specjalne typy plików | Usuń dowiązanie |
| chown (n/a) | Zmiana uprawnień pliku | Zmień właściciela i grupę pliku |
| chgrp (n/a) | Zmiana uprawnień pliku | Zmień grupę pliku |
| chmod | Zmiana uprawnień pliku | Zmień prawa dostępu do pliku |
| touch (n/a) | Zmiana uprawnień pliku | Zmień datę ostatniej modyfikacji, lub utwórz nowy plik |
| umask | Zmiana uprawnień pliku | Maskowanie uprawnień |
| dirname (n/a) | Manipulowanie nazwami | Wyświetl nazwę katalogu |
| basename | Manipulowanie nazwami | Wyświetl nazwę pliku |
| pathchk | Manipulowanie nazwami | Sprawdź czy nazwy plików są poprawne i przenośne |
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| df | Zasoby dyskowe | Wyświetl informacje o dostępnej przestrzeni dyskowej |
| du | Zasoby dyskowe | Ustal ile miejsca na dysku zajmuje plik |
| stat | Zasoby dyskowe | Wyświetl status pliku lub systemu plików |
| truncate (n/a) | Zasoby dyskowe | Zmniejsz lub zwiększ rozmiar pliku |
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| at (n/a) | Wykonywanie poleceń | Jednorazowe wykonanie polecenia w sprecyzowanym czasie |
| chroot (n/a) | Wykonywanie poleceń | Uruchomienie programu ze zmienionym katalogiem głównym |
| cron (n/a) | Wykonywanie poleceń | Regularne uruchamianie programów |
| env (n/a) | Wykonywanie poleceń | Uruchomienie programu ze zmienionym środowiskiem |
| nohup (n/a) | Wykonywanie poleceń | Uruchomienie programu odpornego na zawieszanie się |
| timeout (n/a) | Wykonywanie poleceń | Uruchomienie programu z limitem czasowym |
| kill (n/a) | Kończenie procesu | Wysłanie sygnału (zakończenia) do procesu |
| killall (n/a) | Kończenie procesu | Zakończenie wszystkich procesów o podanej nazwie |
| ps (n/a) | Wyświetlanie informacji o procesach | Wyświetlanie informacji o wszystkich procesach |
| top (n/a) | Wyświetlanie informacji o procesach | Wyświetlanie informacji o najważniejszych procesach |
| watch | Wyświetlanie informacji o procesach | Monitorowanie wyniku polecenia |
| halt (n/a) | Zamykanie systemu | – |
| poweroff (n/a) | Zamykanie systemu | – |
| reboot (n/a) | Zamykanie systemu | Restart systemu |
| shutdown (n/a) | Zamykanie systemu | – |
| nice (n/a) | Uruchamianie procesów | Uruchamianie procesów ze zmienionymi prioretytami |
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| passwd | Zmiana hasła | – |
| su | Logowanie | Logowanie na konto innego użytkownika |
| sudo (n/a) | Uruchomienie programu | Uruchomienie programu z uprawnieniami administratora |
| who | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie informacji o zalogowanych użytkownikach |
| w | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie informacji o zalogowanych użytkownikach (więcej szczegółów) |
| whoami | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie informacji (bieżacy uid) o użytkowniku z którego prawami działamy |
| groups | Grupy | Wyświetlanie grup do których należy użytkownik |
| groupadd (n/a) | Grupy | Tworzenie nowej grupy |
| groupmod (n/a) | Grupy | Modyfikacja grupy |
| groupdel (n/a) | Grupy | Usuwanie grupy grupy |
| users | Użytkownicy | Wyświetlalnie nazwy użytkowników aktualnie zalogowanych |
| useradd | Użytkownicy | Dodawanie konta użytkownika |
| usermod (n/a) | Użytkownicy | Modyfikacja konta użytkownika |
| userdel (n/a) | Użytkownicy | Usuwanie konta użytkownika |
| logname | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie loginu użytkownika |
| id | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie identyfikatoru użytkownika |
| arch | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie nazwy architektury procesoras |
| date (n/a) | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie bądź ustawienie daty i czasu |
| uname | Wyświelanie informacji | Wyświetlanie informacji systemowych |
| hostname | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie lub ustawienie nazwy hosta |
| hostid | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie numerycznego indentyfikatora hosta |
| uptime | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie informacji o tym jak długo system jest włączony |
| lsmod | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie informacji o zawartych modułach w jądrze |
| lsof (n/a) | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie informacji o otwartych plikach |
| lsb_release | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie informacji o dystrybucji |
| pwd | Wyświetlanie informacji | Wyświetlanie bieżącego katalogu |
| stty (n/a) | Wyświetlanie informacji | Zmień i wyświetl ustawienia terminala |
| printenv | Wyświetlanie informacji | Wyświetl wszystkie lub częściowe informacje o środowisku |
| tty | Wyświetlanie informacji | Wyświetl nazwę terminala podłączonego do standardowego wejścia |
| dpkg (n/a) | Instalacja oprogramowania | Instalowanie oprogramowania za pomocą menadżera pakietów |
| apt-get (n/a) | Instalacja oprogramowania | Zarządzanie pakietami |
| aptitude (n/a) | Instalacja oprogramowania | Zarządzanie pakietami |
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| echo | Wyświetlanie tekstu | Wyświetlanie tekstu ze standardowego wejścia na standardowe wyjście |
| printf (n/a) | Wyświetlanie tekstu | Sformatuj i wyświetl tekst |
| yes (n/a) | Wyświetlanie tekstu | Wyświetlaj tekst w nieskończoność, aż do zabicia procesu |
| read (n/a) | Pobieranie tekstu | Pobieranie tekstu ze standardowego wejścia |
| tee (n/a) | Pobieranie tekstu | Pobieranie tekstu ze standardowego wejścia |
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| ifconfig (n/a) | Konfiguracja interfejsu | Konfigurowanie interfejsu karty sieciowej |
| iwconfig (n/a) | Konfiguracja interfejsu | Konfigurowanie interfejsu karty bezprzewodowej |
| iwgetid (n/a) | Narzędzia sieci bezprzewodowej | Wyświetlanie ESSID sieci bezprzewodowej |
| iwlist (n/a) | Narzędzia sieci bezprzewodowej | Wyświetlanie szczegółowych informacji uzyskanych z interfejsu |
| iwspy (n/a) | Narzędzia sieci bezprzewodowej | Pobieranie statystyk ze sprecyzowanego węzła |
| wget (n/a) | Pobieranie plików | Pobieranie plików w konsoli |
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| lspci (n/a) | Wyświetlanie urządzeń | Wyświetlanie informacji o wszystkich urządzeniach PCI |
| lsusb | Wyświetlanie urządzeń | Wyświetlanie informacji o wszystkich urządzeniach USB |
| lscpu | Wyświetlanie urządzeń | Wyświetlanie informacji o procesorze |
| lspcmcia (n/a) | Wyświetlanie urządzeń | Wyświetlanie informacji o urządzeniu PCMCIA |
| lshal (n/a) | Wyświetlanie urządzeń | Wyświetlanie informacji o wszystkich urządzeniach HAL |
| lshw | Wyświetlanie urządzeń | Wyświetlanie informacji o urządzeniach |
| Nazwa polecenia | Opis | Dodatkowe informacje |
|---|---|---|
| clear | Czyszczenie okna termianala | – |
| man | Wyświetlanie pomocy | Wyświetlanie pomocy za pośrednictwem elektronicznego podręcznika |
| expr (n/a) | Testuj wyrażenie | – |
| sleep | Opóźnij wykonywanie czynności | – |
| factor | Operacje numeryczne | Podziel liczbę, na liczby pierwsze |
| seq | Operacje numeryczne | Wyświetl sekwencje liczb |
źródło: https://www.arturpyszczuk.pl/commands.html
